Medische en paramedische hulp

Kosten voor medische hulpverleners (zoals de huisarts of medisch specialisten) en paramedische hulpverleners (zoals ergotherapeuten, logopedisten en fysiotherapeuten) kunt u aftrekken als specifieke zorgkosten. Dat wil zeggen: voor zover ze niet onder de dekking van de basisverzekering vallen.

Algemeen
Beperkte dekking
Tandarts
Pedicure
Alternatieve geneeswijzen
Kuren
Plastische chirurgie
Niet aftrekbaar

Algemeen

De kosten voor zorg door huisartsen, specialisten en ziekenhuizen vallen in principe onder de basisverzekering. Alleen als dit aantoonbaar niet zo is, kunt u deze kosten aftrekken. Denk bijvoorbeeld aan specialistische of experimentele behandelingen die uw zorgverzekeraar niet wil vergoeden.

De kosten voor medische en paramedische hulp zijn alleen aftrekbaar als het gaat om:

• Behandeling door een ‘naar Nederlandse begrippen’ erkende arts. Dat kan ook een arts in het buitenland zijn.
• Behandeling door een paramedicus, op voorschrift en onder begeleiding van een arts. Dat kan ook een paramedicus in het buitenland zijn.
• Behandeling door een erkende fysiotherapeut, diëtist, ergotherapeut, logopedist, oefentherapeut, orthoptist, podotherapeut, mondhygiënist of huidtherapeut zonder verwijzing van een arts. De paramedicus moet dan wel een verklaring opstellen, waaruit het medische karakter van de behandeling blijkt. Deze verklaring moet u goed bewaren – de Belastingdienst kan erom vragen.

Het gaat bij de aftrek voor geneeskundige hulp uitsluitend om de kosten voor de behandeling zelf. Reis- en verblijfskosten zijn onder dit onderdeel niet aftrekbaar. Soms is het wel mogelijk om de reiskosten af te trekken onder het onderdeel Ziekenvervoer.

Beperkte dekking

Voor veel behandelingen is de dekking van de basisverzekering beperkt. U krijgt bijvoorbeeld de eerste twintig behandelingen bij de fysiotherapeut niet vergoed, en vervolgbehandelingen alleen als uw aandoening op de ‘chronische lijst’ (de Lijst Borst) staat. Maakt u daardoor zelf kosten voor fysiotherapie, dan zijn die kosten aftrekbaar als zorgkosten. Immers, deze behandelingen vallen niet onder de dekking van de basisverzekering.

Pedicure

De kosten voor een gewone pedicure zijn niet aftrekbaar. De kosten voor een medische pedicure (bijvoorbeeld bij de behandeling van diabetes) worden in principe vergoed door uw zorgverzekeraar. Komen er toch nog kosten voor een medisch pedicure voor uw eigen rekening, dan zijn die alleen aftrekbaar als u een verwijzing hebt van een arts en als die arts een vinger aan de pols houdt over het resultaat van de behandeling. Zonder die verwijzing en begeleiding zijn deze kosten niet aftrekbaar.

Tandarts

De kosten voor behandelingen door een tandarts, mondhygiënist of orthodontist zijn aftrekbaar.

Kronen, bruggen en implantaten
Op grond van uitspraken van belastingrechters gelden bij het plaatsen van kronen, bruggen en implantaten de volgende regels.

• Gaat het om een enkele kroon of een los implantaat, dan moet u de kosten aangeven als ‘geneeskundige hulp’.
• Gaat het om meerdere kronen, bruggen of implantaten, die er samen voor zorgen dat u weer vast voedsel kunt verwerken, dan kunt u de kosten aangeven als ‘hulpmiddel’. Dat is vooral voordelig als u in aanmerking komt voor de verhoging van de zorgkosten. Die verhoging geldt namelijk wel voor ‘hulpmiddelen’, maar niet voor ‘geneeskundige hulp’.

Niet nagekomen afspraak
Komt u op een afspraak bij de tandarts, mondhygiënist of orthodontist niet opdagen en krijgt u daarvoor een factuur, dan zijn die kosten niet aftrekbaar. Die kosten hebben namelijk geen betrekking op een behandeling die u hebt ondergaan.

Alternatieve geneeswijzen

Kosten voor alternatieve geneeswijzen en therapieën zijn beperkt aftrekbaar. Er zijn twee mogelijkheden om deze uitgaven toch af te trekken als zorgkosten:

• De alternatieve behandeling of therapie wordt verzorgd door een ‘naar Nederlandse begrippen’ erkende arts of paramedicus (uit het rijtje hierboven). In dat geval zijn de kosten volledig aftrekbaar.
• De alternatieve behandeling of therapie vindt plaats op voorschrift en onder begeleiding van een ‘naar Nederlandse begrippen’ erkende arts of paramedicus (uit het rijtje hierboven). Ook in dat geval zijn de kosten volledig aftrekbaar.

In alle andere gevallen zijn de kosten voor alternatieve geneeswijzen of therapieën niet aftrekbaar. Ook niet als de alternatieve behandelaar een afgestudeerd psycholoog is.

Geldt de aftrek voor geneeskundige hulp ook voor dure experimentele behandelingen of voor behandelingen in het buitenland, waar de zorgverzekeraar geen vergoeding voor wil geven?

Ja, mits het gaat om een behandeling door een ‘naar Nederlandse begrippen’ erkende arts of paramedicus. Het is natuurlijk voordeliger voor u als uw zorgverzekeraar de behandeling wel vergoedt. Doe daarom eerst bij uw zorgverzekeraar een beroep op de zogenoemde ‘coulanceregeling’. Als de zorgverzekeraar daar niet op ingaat, komen de kosten voor uw eigen rekening. U kunt ze dan aftrekken als geneeskundige hulp, als deze medische hulp voldoet aan de eisen voor de aftrek. Het moet bijvoorbeeld gaan om hulp van een ‘naar Nederlandse begrippen’ erkende arts of om hulp op voorschrift en onder begeleiding van een erkende arts.

Recente voorbeelden in de rechtspraak over de aftrek van de kosten voor zulke behandelingen zijn een MRI-scan in Duitsland (op verwijzing van een Nederlandse arts) en een intensieve klinische behandeling van zeer ernstige eetstoornis in de Verenigde Staten (op verwijzing van een Nederlandse psychiater).

Hebt u geld gekregen van vrienden, bekenden of via crowdfunding om de behandeling te kunnen betalen, dan moet u deze giften in principe weer in mindering brengen op de aftrek. U hebt de kosten voor de behandeling dan immers niet volledig zelf gedragen. Het kan in dat geval dus voordelig zijn om deze giften vooral te gebruiken voor kosten die niet onder de aftrek van zorgkosten vallen, zoals reis- en verblijfskosten. U moet dit wel kunnen aantonen met een deugdelijke administratie.

Ik ben jaren geleden door mijn cardioloog naar een Duitse Heilpraktiker verwezen. Met uitstekende resultaten – ik kom zelfs niet meer bij die cardioloog. Kan ik de kosten hiervan aftrekken als zorgkosten?

Helaas, dat kan niet. Hoewel Heilpraktiker in Duitsland een erkend beroep is, beschouwt de Nederlandse rechter hem niet als een naar Nederlandse begrippen erkende arts of paramedicus. U bent weliswaar ooit door een Nederlandse arts naar de Heilpraktiker verwezen, maar die arts is niet meer bij uw behandeling betrokken. Uw behandeling vindt dus niet plaats onder begeleiding van een arts.

Kuren

Kosten voor kuren zijn uitsluitend aftrekbaar als het gaat om een medische behandeling of om een behandeling onder medisch toezicht. In de praktijk gaat het dan om een behandeling in een ziekenhuis of een medische kliniek. Verblijft u tijdens de kuur in een hotel of pension, dan zijn de kosten voor het verblijf niet aftrekbaar.

Ik heb een kuur gevolgd waarbij ik behandeld werd met magnetische velden, bij een alternatief genezer. De machine daarvoor moest ik leasen. Een dure grap. Gelukkig heb ik er veel baat bij gehad. Kan ik de kosten daarvoor aftrekken.

Nee, dat kan niet. De behandeling is niet uitgevoerd door een ‘naar Nederlandse begrippen’ erkende arts en ook niet op verwijzing van zo’n arts.

Plastische chirurgie

De kosten voor plastische chirurgie zijn alleen aftrekbaar als daar een medische noodzaak voor is. Gaat het alleen om kosmetische ingrepen, dan zijn de kosten niet aftrekbaar. Ook niet als de behandeling door een erkende arts wordt uitgevoerd, aldus de belastingrechter.

Soms is er geen lichamelijke noodzaak voor plastische chirurgie, maar is de ingreep wel nodig om psychische problemen te voorkomen of te verminderen. De kosten daarvoor kunnen dan aftrekbaar zijn, maar alleen als een psycholoog of psychiater de noodzaak ervan heeft vastgesteld.

Niet aftrekbaar

Van een aantal medische behandelingen is in de regelgeving nadrukkelijk aangegeven dat de kosten daarvoor niet aftrekbaar zijn als zorgkosten. Dat geldt voor de volgende uitgaven.

• Paramedische behandelingen met een niet-medisch karakter (bijvoorbeeld sportmassage door een fysiotherapeut of een abonnement op een sportschool met begeleiding) zijn niet aftrekbaar. Ook niet als u er aantoonbaar baat bij hebt.
• Heeft uw medische behandelaar geen contract met uw zorgverzekeraar en moet u om die reden een deel van de kosten zelf betalen? Dan zijn die bijbetalingen niet aftrekbaar als zorgkosten. De geleverde medische hulp valt immers wel onder de dekking van de basisverzekering.
• De kosten voor een ooglaserbehandeling ter vervanging van een bril of contactlenzen zijn niet aftrekbaar.
• Uitgaven voor de eerste twee IVF-behandelingen zijn niet aftrekbaar als daarbij meer dan één embryo wordt teruggeplaatst en u op het moment van de behandeling jonger bent dan 38 jaar.
• Uitgaven voor een IVF-behandeling voor vrouwen van 43 jaar of ouder zijn niet aftrekbaar.
• Uitgaven voor een combinatietest of een NIPT-test in het kader van prenatale screening zijn niet aftrekbaar als er geen sprake is van een medische indicatie voor die test.
• Uitgaven voor geestelijke gezondheidszorg voor kinderen en jongeren (jonger dan 18 jaar) zijn niet aftrekbaar.
• Uitgaven voor dyslexiezorg voor kinderen en jongeren (jonger dan 18 jaar) zijn niet aftrekbaar.

Contributies van patiëntenverenigingen zijn niet aftrekbaar, tenzij vaststaat dat de activiteiten van de vereniging voornamelijk zijn aan te merken als medische hulp aan de leden, onder de verantwoordelijkheid van gespecialiseerde artsen. Uit jurisprudentie (Hof Den Haag, 27 september 1984) blijkt dat dit alleen vaststaat voor de Diabetes Vereniging Nederland (DVN). Contributies voor andere patiëntenverenigingen en gehandicaptenorganisaties zijn daardoor in de praktijk niet aftrekbaar.

Alle informatie in deze rubriek gaat over het belastingjaar 2022. U kunt aangifte inkomstenbelasting over dat jaar doen vanaf 1 maart 2023.