Hulpmiddelen

Bij de aftrek van uitgaven voor hulpmiddelen geldt als voorwaarde dat ze ‘van zodanige aard zijn dat zij hoofdzakelijk door zieke of invalide personen worden gebruikt’. Ook aanpassingen die aan deze voorwaarde voldoen, gelden als hulpmiddelen.

De rechter heeft onlangs bepaald dat de wettelijke term ‘hoofdzakelijk door zieke of invalide personen gebruikt’ betekent dat ze voor 70% of meer gebruik worden door mensen met een handicap of ziekte. Algemeen gebruikelijke spullen zijn daardoor niet aftrekbaar. Ook niet als u ze wel speciaal vanwege uw handicap of ziekte hebt aangeschaft. De kosten voor een thermostaatkraan, solarium, vaatwasser, bed met een beweegbare bodem, paniekzender of een elektrische fiets zijn daardoor niet aftrekbaar. Maar: hebt u kosten gemaakt voor het aanpassen van dergelijke hulpmiddelen en gaat het om aanpassingen die noodzakelijk zijn vanwege uw ziekte of beperking, dan zijn de kosten voor die aanpassingen wel weer aftrekbaar.

In principe zijn de kosten voor hulpmiddelen die voor meer dan 70% door mensen met een handicap of ziekte gebruikt worden dus aftrekbaar als zorgkosten. Helaas heeft de wetgever veel hulpmiddelen vervolgens weer uitgezonderd van de aftrek.

Niet aftrekbaar
Wel aftrekbaar
Afschrijven of in één keer aftrekken
Aanpassingen

Niet aftrekbaar

• Hulpmiddelen die ‘in het pakket’ zitten bij uw zorgverzekeraar (Zorgverzekeringswet) of bij de gemeente (Wmo) zijn niet aftrekbaar. Ook niet als u ze zelf heeft gekocht, zonder aanspraak te maken op een vergoeding of een verstrekking.
• Eigen betalingen, eigen bijdragen of eigenrisico’s voor hulpmiddelen die u krijgt (of had kunnen krijgen) van uw zorgverzekeraar of van de gemeente zijn niet aftrekbaar. Ook niet als die eigen bijdrage zo hoog is, dat u ervoor hebt gekozen om een hulpmiddel zelf te kopen.
• Eenvoudige hulpmiddelen ter ondersteuning van het gezichtsvermogen zijn niet aftrekbaar. Denk aan een gewone bril, contactlenzen en vloeistoffen.
• Hulpmiddelen ter ondersteuning van het lopen zijn niet aftrekbaar. Denk aan elleboogkrukken, gipssteunen, looprekken, okselkrukken, onderarmschaalkrukken, rollators of loophulpen met drie of vier poten.
• Rolstoelen en scootmobielen zijn niet aftrekbaar.
• Woningaanpassingen zijn niet aftrekbaar.

Een hulpmiddel is een ‘stoffelijke zaak’. Dat heeft de Hoge Raad bepaald. Daarom zijn extra stookkosten niet aftrekbaar, ook niet als u aantoonbaar extra stookt vanwege uw ziekte of beperking.

Hulpmiddelen die ook door mensen zonder handicap of ziekte gebruikt worden, zijn niet aftrekbaar. De kosten voor een solarium, vaatwasser, thermostaatkraan, paniekzender, elektrische fiets of brommobiel (zoals een Microcar, Ligier of Aixam) zijn bijvoorbeeld niet aftrekbaar. Ook niet als u ze uitsluitend vanwege uw ziekte of beperking gebruikt. Hebt u kosten gemaakt voor het aanpassen van dergelijke hulpmiddelen en gaat het om aanpassingen die noodzakelijk zijn vanwege uw ziekte of beperking, dan zijn de kosten voor die aanpassingen wel weer aftrekbaar.

Wel aftrekbaar
Voor hulpmiddelen die nog wel aftrekbaar zijn, gelden de volgende regels.

• Is de vergoeding vanuit uw basisverzekering of uw aanvullende verzekering aan een maximum gebonden, dan kunt u alleen de meerkosten aftrekken als zorgkosten. Voor pruiken en haarwerken bij kaalheid vanwege een medische aandoening of een medische behandeling geldt bijvoorbeeld een maximale vergoeding van € 431 vanuit de basisverzekering. Is uw pruik duurder en hebt u hiervoor geen aanvullende verzekering, dan komen die meerkosten voor uw eigen rekening. Deze meerkosten zijn aftrekbaar.
• Bruggen die uw tandarts of orthodontist aanbracht (inclusief de bijbehorende kronen of implantaten), worden aangemerkt als hulpmiddelen en zijn daardoor aftrekbaar. Dat geldt overigens niet voor kronen op zich – die zijn aftrekbaar als geneeskundige hulp.
• Huurde u een hulpmiddel waarvan de kosten aftrekbaar zijn, dan is ook die huur aftrekbaar.
• Als de kosten voor een hulpmiddel aftrekbaar zijn, dan zijn ook de kosten voor het gebruik van dat hulpmiddel aftrekbaar. Denk bijvoorbeeld aan de stroomkosten voor thuisdialyse of ademhalingsapparatuur. Ook de kosten voor onderhoud, reparaties en verzekeringen van het hulpmiddel zijn dan aftrekbaar, net als de kosten voor lessen om het hulpmiddel goed te kunnen gebruiken. U moet al deze kosten natuurlijk wel goed kunnen onderbouwen.

Ik ben goed gezond, kom nooit bij een dokter. Maar mijn gehoor gaat steeds verder achteruit. Ik ben in 2018 naar een audicien gegaan, heb een gehoortest gedaan en vervolgens een hoorapparaat aangeschaft. Een dure grap. Het apparaat kostte € 1.100. Ik kreeg van de verzekering maar € 440 vergoed. De rest kwam voor mijn eigen rekening: € 660. Kan ik die aftrekken?
Helaas niet. Uw zorgverzekering vergoedde om twee redenen niet het volledige bedrag.

• Er geldt bij hoorapparaten een wettelijk verplichte eigen bijdrage van 25%. In uw geval is dat € 275. Deze kosten kunt u niet aftrekken.
• De kosten van hoorapparaten vallen onder het verplichte eigen risico in de zorgverzekering. Omdat u verder geen zorgkosten hebt gemaakt in 2018, is uw volledige eigen risico van € 385 opgegaan aan dit hoorapparaat. Ook dit eigen risico is niet aftrekbaar.

Maar ik begreep dat je de extra kosten van een hoorapparaat wel kunt aftrekken. Hoe zit dat?
Dat klopt. Maar dan gaat het alleen om de extra kosten voor een apparaat dat duurder is dan wat uw zorgverzekeraar vergoedt. De meerprijs mag bovendien alleen te maken hebben met functionele eisen: beter horen of beter dragen. Dus niet met een mooie kleur of een luxe afwerking. Een voorbeeld. Stel, u had een apparaat gekozen dat € 1.300 kost, omdat u met dat apparaat toch net iets beter kunt horen. Maar uw zorgverzekeraar vergoedt maar tot een bedrag van € 1.100 (vóór de aftrek van de 25% eigen bijdrage en het eigen risico). In dat geval zou u de méérkosten van € 200 wel kunnen aftrekken.

Ik draag een alarmsysteem. Als ik een epileptische aanval voel aankomen, kan ik met één druk op de knop een seintje geven aan de zorgcentrale, zodat ze me snel kunnen komen helpen. Mijn zorgverzekeraar vergoedt dit niet. Kan ik de kosten hiervoor aftrekken?
Ja, dat kan. Het alarmsysteem dat u gebruikt is speciaal ontworpen voor mensen met epilepsie. U draagt de kosten zelf. U voldoet dus aan alle voorwaarden voor de aftrek.

Op advies van mijn oogarts heb ik een speciale bril aangeschaft, met gele glazen. Die bril dient om te voorkomen dat mijn toch al slechtziende ogen nog verder achteruitgaan. Zijn de kosten voor deze bril aftrekbaar?
Ja, dat zijn ze. Het gaat niet om een gewone bril ‘op sterkte’, maar om een medisch noodzakelijk hulpmiddel, dat alleen wordt voorgeschreven aan mensen met uw oogaandoening. De rechter heeft onlangs bepaald dat kosten voor deze brillen aftrekbaar zijn als zorgkosten.

Gemak dient te mens. Zeker als je een handicap hebt, zoals ik. Daarom maak ik graag gebruik van gadgets die je leven comfortabeler maken. Ik heb bijvoorbeeld een robot die mijn huis stofzuigt. Die zoemt zachtjes door mijn huis, zuigt de boel, leegt zichzelf als dat nodig is en houdt zelf in de gaten of ‘ie weer opgeladen moet worden. In de tuin scharrelt ook zo’n apparaat rond, om het gras te maaien. Scheelt behoorlijk in de kosten voor huishoudelijke hulp, want zelf kan ik dat allemaal niet. Kan ik de aanschaf van deze hulpmiddelen aftrekken?
Helaas niet. De Belastingdienst beschouwt deze technische snufjes als ‘algemeen gebruikelijk’. Ze worden niet alleen gebruikt door mensen met een handicap of ziekte, maar ook door anderen. Daardoor zijn de kosten niet aftrekbaar.

Jammer! Ik overweeg namelijk de aanschaf van een robotarm, die mij helpt met eten. Ik verwacht niet dat mijn verzekeraar hiervoor gaat betalen. Kan ik die kosten ook niet aftrekken?
Toch wel. De kosten voor zorgrobots, die alleen door mensen met een handicap of ziekte gebruikt worden of die een elementaire lichaamsfunctie vervangen (zoals in uw geval een arm), zijn namelijk wél aftrekbaar.

Afschrijven of in één keer aftrekken
U hoeft een hulpmiddel over het algemeen niet af te schrijven. U mag de kosten dus in één keer aftrekken, ook als het gaat om grote bedragen. Daarbij geldt wel als eis dat het hulpmiddel als het eenmaal gebruikt is, geen handelswaarde meer heeft. Dat is over het algemeen het geval als de hulpmiddelen specifiek op maat zijn gemaakt of zijn aangepast aan uw situatie.

Heeft een hulpmiddel nadat u het in gebruik hebt genomen nog wel handelswaarde, dan moet u het afschrijven. Daarbij geldt een termijn van vijf jaar, met een restwaarde van 10%.

Ik heb een Canta gekocht, waarmee ik ook op de stoep en in voetgangersgebieden mag rijden. Kan ik de kosten daarvoor aftrekken?
Ja, dat mag. Wettelijk is een Canta een gehandicaptenvoertuig. De kosten voor gehandicaptenvoertuigen zijn (behalve voor scootmobielen en rolstoelen) aftrekbaar als hulpmiddel, omdat ze ‘van zodanige aard zijn dat zij hoofdzakelijk door zieke of invalide personen worden gebruikt’. Er gelden voor deze aftrek de volgende regels.

• U mag niet het hele aanschafbedrag in één keer aftrekken. U moet het voertuig afschrijven. Er bestaat immers een levendige handel in tweedehands gehandicaptenvoertuigen. Daarbij geldt een afschrijftermijn van vijf jaar, met een restwaarde van 10%. Een voorbeeld. Stel, u hebt een gehandicaptenvoertuig aangeschaft voor € 14.950. U schrijft dit voertuig af in vijf jaar, met een restwaarde van 10% = € 1.495. De afschrijving bedraagt dan € 14.950 – 1.495 = € 13.455 / 5 = € 2.691 per volledig kalenderjaar. Deze afschrijving is aftrekbaar.
• De gebruikskosten mag u volledig aftrekken. Denk aan onderhoud, reparaties, de verzekering en brandstof. Bewaar alle bonnen en betalingsbewijzen. U moet namelijk kunnen aantonen dat u deze kosten in 2018 betaald hebt.
• Krijgt u een vergoeding van de gemeente voor het gebruik van een gehandicaptenvoertuig, dan moet u die vergoeding weer in mindering brengen op de aftrek.

De Belastingtelefoon vertelde me dat gehandicaptenvoertuigen sinds 2014 niet meer aftrekbaar zijn. Hoe zit dat?
Medewerkers van de Belastingdienst zijn soms niet goed thuis in de verschillende vervoermiddelen voor mensen met een handicap. Het komt voor dat u van de Belastingdienst te horen krijgt dat een gehandicaptenvoertuig niet aftrekbaar zou zijn, omdat het om een ‘rolstoel of scootmobiel’ zou gaan. Die informatie klopt niet. U kunt de kosten voor andere gehandicaptenvoertuigen dan rolstoelen of scootmobielen gewoon aftrekken als kosten voor hulpmiddelen. Gehandicaptenvoertuigen zijn namelijk niet in het algemeen van de aftrek uitgesloten. Alleen rolstoelen en scootmobielen zijn uitgesloten.

Hoe zit het dan met brommobielen?
Alleen gehandicaptenvoertuigen die voldoen aan de wettelijke regels komen voor aftrek in aanmerking. Brommobielen (zoals een Microcar, Ligier of Aixam) voldoen niet aan die regels. De kosten voor brommobielen zijn daardoor niet aftrekbaar als zorgkosten.

Aanpassingen
De kosten voor veel hulpmiddelen zijn niet aftrekbaar. Maar als uw spullen (hulpmiddelen of gewone gebruiksvoorwerpen) aangepast moeten worden vanwege uw handicap of ziekte, dan zijn die kosten voor die aanpassingen wel aftrekbaar, mits het gaat om aanpassingen die voor meer dan 70% door mensen met een handicap of ziekte gebruikt worden.

Bij aanpassingen aan auto’s en brommobielen gaat het daardoor alleen om specifieke aanpassingen, zoals handgas, handremmen, voorzieningen voor het vervoer van een rolstoel of een scootmobiel, een aanpassing om van de achterkant het voertuig in te kunnen rijden in een rolstoel of het breder maken van de portieren om een transfer te kunnen maken. Als er onderhoud of reparaties nodig zijn aan deze specifieke aanpassingen, dan zijn de kosten daarvoor ook aftrekbaar.

Zaken als stuurbekrachtiging en automatische transmissie worden niet hoofdzakelijk door mensen met een ziekte of beperking gebruikt, maar ook door veel andere mensen. Ze zijn daardoor niet aftrekbaar als zorgkosten, ook niet als u er speciaal vanwege uw ziekte of beperking voor hebt gekozen.

Ook bij aanpassingen aan computers en telefoons gaat het alleen om specifieke aanpassingen, zoals oogbesturing, mondbesturing, speciale schakelaars of aanpassingen voor blinden en slechtzienden. Ook de kosten voor speciale software die nodig is om een computer te bedienen zijn aftrekbaar. Veelgebruikte randapparatuur en software, zoals een gewone joystick of spraakbesturing zijn inmiddels algemeen gebruikelijk en daardoor niet aftrekbaar.

Ik heb een tweedehands auto gekocht met handgas en handremmen aan het stuur. Meer aanpassingen heb ik niet nodig. Kan ik de kosten aftrekken?
Gedeeltelijk. U kunt wel de meerprijs voor de aanpassingen aftrekken, maar niet de ‘gewone’ aanschafprijs van de auto. U moet die meerprijs bovendien goed kunnen onderbouwen. Bijvoorbeeld door advertenties te laten zien waarin vergelijkbare auto’s (type, uitvoering, bouwjaar, gereden kilometers) worden aangeboden zonder aanpassingen.

De informatie op deze pagina gaat over het belastingjaar 2018, waar u aangifte over doet vanaf 1 maart 2019.